Chú thích Trần_Diễn_(nhà_Minh)

  1. “中国历代宰相传略”. Google Books. Truy cập 23 tháng 8 năm 2016.
  2. Nay là huyện Tỉnh Nghiên, địa cấp thị Lạc Sơn, Tứ Xuyên
  3. Nguyên văn: 考满/khảo mãn, là chế độ khảo sát đối với quan viên đời Minh, Thanh. Kết quả được chia làm 3 đẳng: xứng chức, bình thường và không xứng chức
  4. Nguyên văn: 入馆/nhập quán. Quán là sở quan, ở đây ý nói Tam quán; vì vậy Nhập quán nghĩa là tiến vào đảm nhiệm quan chức phục vụ trong tam quán. Đời Tống, tam quán là Sử quán, Chiêu Văn quán, Tập Hiền viện, riêng lấy Quảng Văn, Thái Học, Luật Học cũng gọi là tam quán, phụ trách giáo dục
  5. Theo Minh sử – Vương Ứng Hùng truyện, Chu Duyên Nho trở lại làm Nội các thủ phụ, e ngại bọn ngự sử không ăn cánh với mình, ra sức tiến cử Ứng Hùng, để Ứng Hùng giúp ông ta chống đỡ dư luận. Nhưng Ứng Hùng chưa về thì Duyên Nho đã bị bãi chức, lại thêm bọn hoạn quan vạch trần mối quan hệ của hai người Duyên Nho – Ứng Hùng, khiến Sùng Trinh đế không gặp Ứng Hùng. Ứng Hùng xin gặp đế không được, xin về quê thì được đáp ứng ngay, nên xấu hổ ra đi
  6. Nguyên văn: 下吏/hạ lại, nghĩa là giao cho quan lại tư pháp thẩm vấn
  7. Nguyên văn: 彩币四表里/thải tệ tứ biểu lý. Thải tệ là tiền tệ nói chung, ở đây ý nói tài chính nhà Minh suy kiệt, triều đình tận dụng nhu cầu của dân gian để phát hành nhiều loại công văn có giá trị như hối phiếu; biểu ý nói xa, lý ý nói gần
  8. Tiều sử thông tục diễn nghĩa (樵史通俗演义), quen gọi là Tiều sử hay Tiều sử diễn nghĩa là một bộ tiểu thuyết chương hồi được xuất bản vào đầu đời Thanh. Tác phẩm này về mặt văn học không quá xuất sắc, nhưng về mặt sử học lại được đánh giá cao. Nhiều truyện ký đương thời như Minh quý bắc lược (明季北略), Bình khấu chí (平寇志), Tiểu thiển kỷ niên (小腆纪年), Đào hoa phiến (桃花扇) trích dẫn tác phẩm này
  9. Rồng không có đuôi ý nói vương triều lâm nguy. Theo Liệt nữ truyện – Biện thông: Sở xử Trang điệt kể rằng Sở Khoảnh Tương vương thay ngôi của cha mình là Sở Hoài Vương, tiếp tục tin dùng các gian thần của Hoài Vương là Tử Lan và Cận Thượng, tuần du vui thú, không lo chánh sự, bé gái 12 tuổi họ Trang (Trang điệt) nhân lúc Khoảnh Tương vương xuất tuần, tìm gặp mà can rằng rằng: "大鱼失水, 有龙无尾, 墙欲内崩, 而王不视/đại ngư thất thủy, hữu long vô vĩ, tường dục nội băng, nhi vương bất thị/cá lớn mất nước, có rồng không đuôi, tường muốn vỡ lỡ, mà vương không thấy." (về sau Trang điệt được lập làm phu nhân của Khoảnh Tương vương, địa vị chỉ kém Trịnh Tụ, gọi là Trang cơ)